Uyuşturucu ticareti suçu (TCK m.188) ile uyuşturucu madde kullanma ve bulundurma suçu (TCK m.191) sıklıkla birbirine karıştırılan iki farklı suç türüdür. Bu iki suçun birbirinden ayırt edilebilmesi için bazı temel unsurlar bulunmaktadır. Bu yazımız içeriğin İzmir Avukat Kadir KARAKUŞ tarafından konuya ilişkin bilgilendirileceksiniz.
İçerikte Neler Var?
Uyuşturucu Ticareti, Ele geçirilen uyuşturucu maddenin miktarı (kişisel kullanım sınırını aşacak düzeyde mi-değil mi?)en belirgin unsurlardan biridir. Yargıtay’a göre uyuşturucu maddenin kişisel kullanım sınırı/miktarı tek başına suç vasfını belirlemek için yeterli değildir (Y20CD-K.2017/6864). Madde miktarı, amacın belirlenmesinde yardımcı olabilir fakat tek ölçüt olarak alınamaz. Yani örnek vermek gerekirse 1 gr uyuşturucu/uyarıcı madde ile yakalanmak, kullanmak için uyuşturucu madde bulundurma suçunu oluşturabileceği gibi ticari amaçla bulundurma suçunu da oluşturabilir. Bu sebeple miktar ölçütü dışında somut olayın özelliklerine göre de değerlendirme yapılmalıdır895
-Şüphelinin bulundurduğu uyuşturucu maddeyi başkasına satma ya da devir veya tedarik etme hususunda herhangi bir davranış(müşteri arama, pazarlık yapma gibi)içerisine girip girmediği hususları, uyuşturucu madde ticareti suçunun kişiye isnat edilebilirliğini sağlar.
– Uyuşturucu Ticareti, ya da uyarıcı maddenin sanık tarafından nasıl bulundurulduğu da önemlidir. Uyuşturucu maddenin çok sayıda ve özenli olarak hazırlanmış küçük paketçikler halinde bulunması, her paketçiğin içine hassas biçimde yapılan tartı sonucu aynı miktarda uyuşturucu maddenin konulmuş olması, uyuşturucu maddenin ele geçirildiği yer veya yakınında hassas terazi ve paketlemede kullanılan ambalaj malzemelerinin yakalanması, uyuşturucunun, kullanım dışında bir amaçla bulundurulduğu hususunda önemli bir belirti olacaktır.
– Şüphelinin uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanıp kullanmadığı ve ayrıca geçimini ne ile sağladığı, gelir durumu gibi olgular da suç vasfının ortaya konulması açısından önem taşımaktadır.
Uyuşturucu Ticareti Cezası
TCK Madde 188- (1) Uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak imal, ithal veya ihraç eden kişi, yirmi yıldan otuz yıla kadar hapis ve ikibin günden yirmibin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
(2) Uyuşturucu Ticareti, Uyuşturucu veya uyarıcı madde ihracı fiilinin diğer ülke açısından ithal olarak nitelendirilmesi dolayısıyla bu ülkede yapılan yargılama sonucunda hükmolunan cezanın infaz edilen kısmı, Türkiye’de uyuşturucu veya uyarıcı madde ihracı dolayısıyla yapılacak yargılama sonucunda hükmolunan cezadan mahsup edilir.
(3) Uyuşturucu Ticareti, Uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak ülke içinde satan, satışa arz eden, başkalarına veren, sevk eden, nakleden, depolayan, satın alan, kabul eden, bulunduran kişi, on yıldan az olmamak üzere hapis ve bin günden yirmibin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır. (Ek cümle: 18/6/2014 – 6545/66 md.) Ancak, uyuşturucu veya uyarıcı madde verilen veya satılan kişinin çocuk olması hâlinde, veren veya satan kişiye verilecek hapis cezası on beş yıldan az olamaz.
(4) (Değişik: 27/3/2015-6638/11 md.) a) Yukarıdaki fıkralarda belirtilen uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin eroin, kokain, morfin, bazmorfin, sentetik kannabinoid ve türevleri, sentetik katinon ve türevleri, sentetik opioid ve türevleri veya amfetamin ve türevleri olması,
b) Üçüncü fıkradaki fiillerin; okul, yurt, hastane, kışla veya ibadethane gibi tedavi, eğitim, askerî ve sosyal amaçla toplu bulunulan bina ve tesisler ile bunların varsa çevre duvarı, tel örgü veya benzeri engel veya işaretlerle belirlenen sınırlarına iki yüz metreden yakın mesafe içindeki umumi veya umuma açık yerlerde işlenmesi,
hâlinde verilecek ceza yarı oranında artırılır.
(5) (Değişik: 18/6/2014 – 6545/66 md.) Yukarıdaki fıkralarda gösterilen suçların, üç veya daha fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi hâlinde verilecek ceza yarı oranında, suç işlemek için teşkil edilmiş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi hâlinde, verilecek ceza bir kat artırılır.
(6) Üretimi resmi makamların iznine veya satışı yetkili tabip tarafından düzenlenen reçeteye bağlı olan ve uyuşturucu veya uyarıcı madde etkisi doğuran her türlü madde açısından da yukarıdaki fıkralar hükümleri uygulanır. (Ek cümle: 29/6/2005 – 5377/22 md.) Ancak, verilecek ceza yarısına kadar indirilebilir.
(7) Uyuşturucu Ticareti, Uyuşturucu veya uyarıcı etki doğurmamakla birlikte, uyuşturucu veya uyarıcı madde üretiminde kullanılan ve ithal veya imali resmi makamların iznine bağlı olan maddeyi ülkeye ithal eden, imal eden, satan, satın alan, sevk eden, nakleden, depolayan veya ihraç eden kişi, sekiz yıldan az olmamak üzere hapis ve bin günden yirmibin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
(8) Bu maddede tanımlanan suçların tabip, diş tabibi, eczacı, kimyager, veteriner, sağlık memuru, laborant, ebe, hemşire, diş teknisyeni, hastabakıcı, sağlık hizmeti veren, kimyacılıkla veya ecza ticareti ile iştigal eden kişi tarafından işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır.
TCK Madde 191- (Değişik: 18/6/2014 – 6545/68 md.)
(1) Kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alan, kabul eden veya bulunduran ya da uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanan kişi, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(2) Bu suçtan dolayı başlatılan soruşturmada şüpheli hakkında 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 171 inci maddesindeki şartlar aranmaksızın, beş yıl süreyle kamu davasının açılmasının ertelenmesine karar verilir. Cumhuriyet savcısı, bu durumda şüpheliyi, erteleme süresi zarfında kendisine yüklenen yükümlülüklere uygun davranmadığı veya yasakları ihlal ettiği takdirde kendisi bakımından ortaya çıkabilecek sonuçlar konusunda uyarır. (Ek cümle:28/3/2023-7445/18 md.) Erteleme kararı kolluk birimlerine de bildirilir.
(3) (Değişik:28/3/2023-7445/18 md.) Erteleme süresi zarfında şüpheli hakkında asgari bir yıl süreyle denetimli serbestlik tedbiri uygulanır. Bu süre denetimli serbestlik müdürlüğünün teklifi üzerine veya resen Cumhuriyet savcısının kararı ile altışar aylık sürelerle en fazla iki yıl daha uzatılabilir. Hakkında denetimli serbestlik tedbiri verilen kişi, gerek görülmesi hâlinde denetimli serbestlik süresi içinde tedaviye tabi tutulabilir. Cumhuriyet savcısı, erteleme süresi zarfında uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanıp kullanmadığını tespit etmek için yılda en az iki defa şüphelinin ilgili kuruma sevkine karar verir.
(4) Kişinin, erteleme süresi zarfında;
a) Kendisine yüklenen yükümlülüklere veya uygulanan tedavinin gereklerine uygun davranmamakta ısrar etmesi,
b) Tekrar kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alması, kabul etmesi veya bulundurması,
c) Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanması,
hâlinde, hakkında kamu davası açılır.
(5) Erteleme süresi zarfında kişinin kullanmak için tekrar uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alması, kabul etmesi veya bulundurması ya da uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanması, dördüncü fıkra uyarınca ihlal nedeni sayılır ve ayrı bir soruşturma ve kovuşturma konusu yapılmaz.
(6) Dördüncü fıkraya göre kamu davasının açılmasından sonra, birinci fıkrada tanımlanan suçun tekrar işlendiği iddiasıyla açılan soruşturmalarda ikinci fıkra uyarınca kamu davasının açılmasının ertelenmesi kararı verilemez.
(7) Şüpheli erteleme süresi zarfında dördüncü fıkrada belirtilen yükümlülüklere aykırı davranmadığı ve yasakları ihlal etmediği takdirde, hakkında kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilir.
(8) Bu Kanunun;
a) 188 inci maddesinde tanımlanan uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti,
b) 190 ıncı maddesinde tanımlanan uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma,
suçundan dolayı yapılan kovuşturma evresinde, suçun münhasıran bu madde kapsamına girdiğinin anlaşılması hâlinde, sanık hakkında bu madde hükümleri çerçevesinde hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilir.
(9) Bu maddede aksine düzenleme bulunmayan hâllerde, Ceza Muhakemesi Kanununun kamu davasının açılmasının ertelenmesine ilişkin 171 inci maddesi veya hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına ilişkin 231 inci maddesi hükümleri uygulanır.
(10) (Ek: 27/3/2015-6638/12 md.) Birinci fıkradaki fiillerin; okul, yurt, hastane, kışla veya ibadethane gibi tedavi, eğitim, askerî ve sosyal amaçla toplu bulunulan bina ve tesisler ile bunların varsa çevre duvarı, tel örgü veya benzeri engel veya işaretlerle belirlenen sınırlarına iki yüz metreden yakın mesafe içindeki umumi veya umuma açık yerlerde işlenmesi hâlinde verilecek ceza yarı oranında artırılır.
Uyuşturucu Ticareti Etkin Pişmanlık – TCK Madde 192
(1) Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçlarına iştirak etmiş olan kişi, resmi makamlar tarafından haber alınmadan önce, diğer suç ortaklarını ve uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin saklandığı veya imal edildiği yerleri merciine haber verirse, verilen bilginin suç ortaklarının yakalanmasını veya uyuşturucu veya uyarıcı maddenin ele geçirilmesini sağlaması halinde, hakkında cezaya hükmolunmaz.
(2) Kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alan, kabul eden veya bulunduran kişi, resmi makamlar tarafından haber alınmadan önce, bu maddeyi kimden, nerede ve ne zaman temin ettiğini merciine haber vererek suçluların yakalanmalarını veya uyuşturucu veya uyarıcı maddenin ele geçirilmesini kolaylaştırırsa, hakkında cezaya hükmolunmaz.
(3) Bu suçlar haber alındıktan sonra gönüllü olarak, suçun meydana çıkmasına ve fail veya diğer suç ortaklarının yakalanmasına hizmet ve yardım eden kişi hakkında verilecek ceza, yardımın niteliğine göre dörtte birden yarısına kadarı indirilir.
(4) Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanan kişi, hakkında kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın almak, kabul etmek veya bulundurmaktan dolayı soruşturma başlatılmadan önce resmi makamlara veya sağlık kuruluşlarına başvurarak tedavi ettirilmesini isterse, cezaya hükmolunmaz. (Ek cümle: 24/11/2016-6763/16 md.) Bu durumda kamu görevlileri ile sağlık mesleği mensuplarının 279 uncu ve 280 inci maddeler uyarınca suçu bildirme yükümlülüğü doğmaz
Uyuşturucu Ticareti Yargıtay Kararları
Ectasy Yargıtay Kararı
Manisa ilinde ikamet eden ve İzmir ilinden satın aldığı hapları evine götürürken yakalanan sanıkta ele geçirilen ve kişisel kullanım sınırında olan 87 adet MDMA içeren ectasy hapı, kullanma dışında başka bir amaç için bulundurduğuna, satacağına veya başkalarına vereceğine ilişkin delil bulunmadığı gözetilmeden sanık hakkında “kullanmak için uyuşturucu madde bulundurma” yerine “uyuşturucu madde ticareti yapma” suçundan hüküm kurulması, Yasaya aykırı, sanığın temyiz itirazları bu nedenle yerinde olduğundan, hükmün BOZULMASINA (Yargıtay 10. Ceza Dairesi 2010/37872 E. , 2014/2770 K.). –
yine başka bir kararda ….1- Şüphe üzerine durdurulup üzerinde suç unsuru olup olmadığının sorulması üzerine, cebinden çıkardığı MDMA içeren 61 adet tablet ile THJ-2201 içeren 4 gramdan ibaret maddeleri, kolluk görevlilerine teslim eden sanığın, bu maddeleri yakalanmasından bir saat kadar önce tanımadığı kişiden kullanmak için aldığına ve ikamet ettiği Balıkesir’e gitmek üzere otogara doğru giderken yakalandığına ilişkin savunmasının aksine, kullanma sınırları içindeki bu maddeleri satacağına veya başkasına vereceğine ilişkin kuşkuyu aşan yeterli ve kesin delil bulunmadığı, sanığın eyleminin “kullanmak için uyuşturucu madde bulundurma” suçunu oluşturduğu gözetilmeden, “uyuşturucu ve uyarıcı madde ticareti yapma” suçundan mahkûmiyet hükmü kurulması,
2- Kabule göre; şüphe üzerine durdurulduğunda, arama kararı olmadığı halde üzerindeki uyuşturucu maddeyi görevlilere teslim etmek suretiyle kendi suçunun ortaya çıkmasına yardım eden sanık hakkında etkin pişmanlıkla ilgili TCK’nın 192. maddesinin 3. fıkrası gereğince cezasından indirim yapılması gerektiğinin dikkate alınmaması,
Yasaya aykırı, sanık ve müdafiinin temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan, hükmün BOZULMASINA, bozma nedenine göre sanığın SALIVERİLMESİNE…. (10. Ceza Dairesi 2015/4313 E. , 2015/32606 K.)
Metanfetamin Yargıtay Kararı
Uyuşturucu Ticareti, 5271 sayılı CMK’nın 288. ve 294. maddelerinde yer alan düzenlemeler ile CMK’nın 289. maddesinde sayılan kesin hukuka aykırılık halleri dikkate alınarak, sanıklar müdafiinin temyiz dilekçesinde belirttiği; şüpheden sanık yararlanır ilkesine aykırı olarak karar verildiğine ve hukuka aykırı delile dayanılarak hüküm kurulduğuna dair temyiz sebeplerinin hükümlerin hukuki yönüne ilişkin olduğu belirlenerek anılan sebeplere bağlı olarak yapılan incelemede,
Kendilerinde herhangi bir uyuşturucu ya da uyarıcı madde ele geçmeyen sanıkların savunmalarının aksine …. tarihlerinde haklarında kullanmak için uyuşturucu madde bulundurma suçlarından ayrı soruşturma yapılan …… ele geçirilen uyuşturucu maddelerle ilgileri olduğuna dair, haklarında kullanmak için uyuşturucu madde bulundurma suçlarından ayrı soruşturma yapılan şüphelilerin soyut beyanları ile içeriği tespit edilemeyen HTS kayıtları dışında her türlü şüpheden uzak kesin ve inandırıcı delil bulunmadığı gözetilmeden, sanıkların beraati yerine yazılı şekilde mahkûmiyetine karar verilmesi, Kanuna aykırı, sanıklar mü3dafiinin temyiz itirazları yerinde olduğundan, hükmün BOZULMASINA (20. Ceza Dairesi 2019/291 E. , 2019/6470 K.)
Esrar Yargıtay Kararı
Tüm dosya kapsamına göre; 28.12.2013 tarihinde yapılan yol uygulaması sırasında sanıkların birlikte bulundukları araç içerisinde yapılan aramada net 507,2 gr esrar maddesinin ele geçirildiği; her iki sanığın da yapılan idrar tahlillerinde esrar etken maddesi olan THC’ye rastlandığı, sanıklar hakkında dosya kapsamında kullanmak için uyuşturucu madde bulundurma suçundan tedavi ve denetimli serbestlik tedbiri kararı verildiği; sanıkların tüm aşamalardaki savunmalarında ele geçirilen uyuşturucu maddeyi kendi kullanımları için bulundurduklarını beyan ettikleri haklarında uyuşturucu madde ticareti hususunda herhangi bir ihbar veya istihbari bilginin de bulunmadığı sanıkların ele geçen esrarı kullanma amacı dışında başkasına satmak veya temin etmek için bulundurduklarına ilişkin savunmalarının aksine her türlü şüpheden uzak kesin ve somut bir delil bulunmadığının anlaşılması karşısında uyuşturucu madde ticareti yapma suçundan beraatleri yerine mahkumiyetlerine karar verilmesi,
Bozmayı gerektirmiş, sanıkların temyiz itirazları bu nedenle yerinde görülmüş olduğundan hükmün BOZULMASINA, 08.07.2019 tarihinde üyeler … ve …’ın karşı oyları ve oyçokluğuyla karar verildi. (20. Ceza Dairesi 2017/5618 E. , 2019/4163 K.)
Kokain Yargıtay Kararı
Uyuşturucu Ticareti, Sanığın, temyize gelmeyen sanıık Ogbu’nun “uyuşturucu madde ithal etme” suçuna iştirak ettiğine ilişkin, kuşkuyu aşan yeterli ve kesin delil bulunmadığı; sanığın sabit olan fiilinin, ithal edilmesinden sonra suç konusu kokaini TCK’nın 188. maddesinin 3. fıkrasında düzenlenen “ticaret amacı ile kabul edip bulundurma” suçunu oluşturduğu, ancak kokaini teslim alamadan yakalandığı, böylece eyleminin teşebbüs aşamasında kaldığı” gözetilmeden, “ticaret amacı ile uyuşturucu madde bulundurmaya teşebbüs” suçu yerine “uyuşturucu madde ithal etme” suçundan hüküm kurulması, Yasaya aykırı, sanık ve müdafiinin temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan, hükmün BOZULMASINA (10. Ceza Dairesi 2013/12902 E. , 2014/717 K.)
Bonzai Yargıtay Kararı
Uyuşturucu Ticareti, Tüm dosya kapsamına göre; sanığın sürücüsü olduğu araç içerisinde yapılan aramada 7 adet MDMA içeren hap, 1,4 gram plaka esrar, 50,8 gram toz esrar ve 27,1 gram 5-Fluoro ADB içeren madde ele geçirildiği; sanığın yapılan tahlillerinde amfetamin, THC, bonzai k2 ve MDMA pozitif olarak tespit edildiği, sanıklar hakkında kullanmak için uyuşturucu madde bulundurma suçundan dosyanın tefrik edildiği; sanığın tüm aşamalardaki savunmalarında ele geçirilen uyuşturucu maddeyi kendi kullanımı için bulundurduğunu beyan ettiği, ele geçen maddelerde çeşitlilik olmasına rağmen hepsinin yapılan tahlillerinde tespit edilmiş olduğu, sanığın ele geçen maddeleri kullanma amacı dışında başkasına satmak veya temin etmek için bulundurduğuna ilişkin savunmasının aksine ihbar dışında her türlü şüpheden uzak kesin ve somut bir delil bulunmadığının anlaşılması karşısında uyuşturucu madde ticareti yapma suçundan beraati yerine mahkûmiyetine karar verilmesi,
Bozmayı gerektirmiş, sanık müdafiinin temyiz itirazları bu nedenle yerinde görülmüş olduğundan hükmün BOZULMASINA (20. Ceza Dairesi 2019/968 E. , 2020/3272 K.)
