Sahte Belge, Muhteviyatı itibariyle düzenlenmiş olan bir belge gerçek bir durumun gerçeği yansıtmayan bir şekilde ifade edilmesini belirleyen bir durumdur. Gerçeği yansıtmayan ifadelerin bulunduğu bu belgelere muhteviyatı itibari ile düzenlenen belgeler denir. Sahte belge düzenlemek ve kullanmak hukukumuzda suçtur. Yazımız içeriğinde İzmir Avukat Kadir KARAKUŞ tarafından hazırlanan Sahte Belge Düzenleme ve Kullanma suçuna ilişkin detayları paylaşacağız.
İçerikte Neler Var?
Sahte Belge, Gerçek bir durumu ya da işlemi mahiyet itibari nedeniyle gerçeğe aykırı olacak bir şekilde düzenlemek ya da miktarı itibariyle gerçeğe aykırı olacak bir şekilde düzenlemek durumları muhteviyatı itibariyle belge düzenleme durumuna eşdeğerdir. Aynı zamanda sahte belge veya düzenleme durumu da söz konusudur. Bu durum ise gerçek bir durumun ya da işlemin mevcut olmaması durumunda bu durumların var gibi gösterilmesini kapsar. Bu durum bir vergi suçu olarak kabul edilir. Sahte belge düzenleme suçu belgede sahtecilik ya da resmi belgede sahtecilik olarak ikiye ayrılır.
Sahte Belge Cezası Nedir?
Sahte Belge, Yanıltıcı belge ya da sahte belge düzenlendiğinde bu durumda hangi mevzuatın işleneceği ve hangi cezanın verileceği merak edilen konular arasında yer alır. Bu suç hem özel belgede sahtecilik hem de resmi belgede sahtecilik olarak ikiye ayrılır. Bu nedenle iki farklı şekilde suç ile karşı karşıya kalabilmek mümkün olur. (Bkz. Tutuklama Nedenleri, Süresi ve Tutuklamaya İtiraz (2024 Güncel))
Sahte belge düzenleme bir vergi suçu olarak geçer. Muhteviyatı itibari ile yanıltıcı belge hazırlandığında evrakta sahtecilik suçlarının özel kanun ile düzenlenmiş hali dikkate alınır. Muhteviyatı itibari ile yanıltan belge hazırlama ya da sahte belge düzenleme suçları ve eşitlik gösterir. Kaçakçılık nedeni ile sahte belge düzenlendiğinde bu işlemi yapan kişiler hakkında 18 ay ile 5 yıla kadar hapis cezası uygulanır. (Bkz.Girdi Çıktı Nedir? )
Sahte Belge Düzenleme Tespiti Cezası
Sahte belge ya da yanıltıcı belge düzenlendiğinde hangi cezaların işleneceği de merak edilen konular arasında yer alır. Yargıtay Ceza Genel Kurulu sahte belge düzenlendiğinde ya da kullanıldığında çeşitli kriterleri göz önünde bulundurarak bu suçu değerlendirir. Sahte belge ile haksız kazanç elde etmek vergi kaçırmak ya da daha az vergi ödemek için işlenen suçlar sahte belge düzenleme suçları arasında yer alır. Ayrıca vergi belgelerinde yapılan sahtecilik durumunun amacı haksız kazanç elde etmek ise ya da vergiden muaf olmak ise bu durumda sahtecilik bir amaç olarak değil araç olarak kullanılır. (Bkz. Ara Karar ve Nihai Karar Nedir? Özellikleri (2024 Güncel))
Sahte Belge, Gerçek bir durum olmadığı takdirde bu durumun varmış gibi gösterilmesi sahte belge hazırlama durumudur. Bu gibi durumlar ile karşı karşıya gelindiğinde suç işlenmiş olur. Sahtecilik hazırlanan belgeye göre kısmen ya da tamamen yapılabilen bir durumdur. Tamamen sahtecilik durumunda gerçekte olmayan bir vergi durumunun varmış gibi belgeye yansıtılması söz konusu olur. Kısmen sahtecilik durumunda ise gerçek olan ve gerçek olmayan durumların aynı belge içerisinde birlikte yer alması söz konusudur.
Sahte belgenin kısmen hazırlanması ile muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belgenin hazırlanmasının karıştırılmaması oldukça önemlidir. Yanıltıcı belge hazırlandığında gerçek muamele ya da durum mevcut olur iken aynı zamanda gerçeğe aykırı olan durumlarda mevcuttur. Sahte belge hazırlama suçunda ise en sık rastlanılan durumlar arasında sahte fatura düzenlemesi ve kullanılması yer alır. Sahte belge hazırlama ya da kullanma suçu ise 3 yıl ile 8 yıla kadar hapis cezası ile karşı karşıya kalmak olarak belirlenmiştir. (Bkz. Suçta Tekerrür ve Mükerrirlere Özgü İnfaz – TCK 58. Madde)
Muhteviyatı İtibariyle Yanıltıcı Belge Suçu
Muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge (Sahte Belge ) hazırlama sucunda Vergi Usul Kanunu göz önünde bulundurularak düzenleme yapılmıştır. Yargıtay vergi durumunun değiştirilmesi ya da miktarının altında düzenlenmesi gibi durumlar ile karşı karşıya kalındığında bu durumu muhteviyatı itibariyle ya da yanıltıcı belge düzenleme olarak kabul eder.
Gerçek bir muamelenin gerçek olan miktarından farklı olarak yansıtılması fiyatında ve tutarında eksiklik ya da fazlalık olması gibi durumlar bu durumu belli eden faaliyetler arasında yer alır. Muhteviyatı itibariyle yanıltıcı olan belgeler düzenlenme saklanma ve ibraz mecburiyeti olan belgeler arasında yer almalıdır. Muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge oluşturmak ve bu belgeyi kullanmak birbirinden farklı olarak göz önünde bulundurulan iki suç tipidir. Bu nedenle bu suçlar birbirinden bağımsız olarak yargılanır.
Muhteviyatı İtibari ile Belge Oluşturmak ve Sahte Belge Oluşturmak Arasındaki Fark Nedir?
Muhteviyatı itibari ile belge oluşturmak gerçek bir durum ya da muamelenin olması sonucunda oluşturulan bir belgedir. Bu belgede gerçek bir durum ve muamele mevcuttur. Fakat bu muamele ya da durum miktar açısından gerçeğe aykırı bir şekilde düzenlenir. Gerçeğe aykırı bir şekilde düzenlenen belgelere ise muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı olan belge denir. Bunun yanı sıra sahte belge oluşturmak da suç sayılan durumlar arasında yer alır.
Sahte belge oluşturmak ise gerçek olmayan bir durumun varmış gibi gösterildiğini kapsayan bir durumdur. Yani muhteviyatı itibariyle belgede gerçek bir durum söz konusu iken sahte belgede herhangi bir gerçek durum söz konusu değildir. Bu nedenle muhteviyatı ile yanıltıcı belge oluşturma ve sahte belge oluşturma arasında fark bulunur. Her iki belgenin birbiri ile karıştırılmaması oldukça önemlidir. Bu sebepten dolayı her iki belge düzenlendiğinde işlenen suç farklı olduğu için cezaları da değişkenlik gösterir.
Sahte Belge, Gerçeğe aykırı belge oluşturma aynı zamanda düzenleme yetkisi bulunan bir belgenin gerçek olmayacak bir şekilde düzenlenmesini de kapsar. Bu durumda sahtecilikte yapılmış olur. Bu gibi suçlar işlendiğinde suçların detaylı bir şekilde incelenmesi söz konusu olur. Daha sonra suçlara uygun olan gerekli cezalar uygulanır. Resmi belgede sahtecilik durumunda yetkili memur tarafından düzenleme yapılması da söz konusu olabilir. Bu nedenle resmi belgede sahtecilik diğer sahtecilik konularından bağımsız olarak hazırlanmaya gelebilen önemli sorunlar arasında ve suçlar arasında yer alabilir.
Mesleki yolculuğuma Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Hukuk Fakültesinde başladım. Kendi hukuk ve danışmanlık bürom olan Karakuş Hukuk ve Danışmanlık’ı kurarak, müvekkillerime kaliteli hizmet sunma misyonumu hayata geçirdim.
Her bir davaya özel çözümler üreterek, müvekkillerimin haklarını en iyi şekilde savunmayı amaçlıyorum.
Sizlere, hukuki konularda sağlam bir destek sunmak ve adalete ulaşmanız için çabalayan bir hukuk profesyoneli olarak, her zaman yanınızda olmaktan mutluluk duyarım.
