Yabancıların Türkiye’ye giriş ve çıkışları, Türkiye’de kalışları, sağlanacak korumanın kapsamına ilişkin usul ve esaslar 6458 Sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu ile düzenlenmiştir. Bu kanun ve ayrıntıları İzmir Avukat Kadir KARAKUŞ tarafından hazırlanan içerikte inceleyeceğiz.
İçerikte Neler Var?
Aynı kanunun dördüncü bölümünde “sınır dışı etme” konusuna ilişkin düzenlemede yer almıştır. Bu kanunun 54. maddesinde haklarında “sınır dışı kararı alınacaklar” düzenlenmiştir. Sınır dışı etme kararları valilikçe verilir ve bu kararlar idari işlem niteliğindedir.
Sınır dışı etme kararına karşı, tebliğden itibaren 7 gün içerisinde idari işlemin iptali için İdare Mahkemelerine başvuru yapılması gerekmektedir. Bu süreye uyulmaması halinde yapılan başvuru reddedilecektir.
Sınır Dışı Etme (Deport) Nedir?
Yabancılar Hukukunda “sınır dışı etme” anlamına gelen deport kararı Türkiye de bulunan yabancıların sınır dışı edilmelerine ve haklarında tahdit kodu(ülkeye giriş yasağı) konulmasına ilişkin karardır.
Sınır Dışı Etme (Deport) Kararı Nasıl Verilir?
Sınır dışı etme kararı ilgili Genel Müdürlüğün talimatı üzerine veya resen valiliklerce alınır. 6458 Sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu‘nun 53. maddesinde, Kararın gerekçeleriyle birlikte hakkında sınır dışı etme kararı alınan yabancıya veya yasal temsilcisine ya da avukatına tebliğ edileceği, hakkında sınır dışı etme kararı alınan yabancı, bir avukat tarafından temsil edilmiyorsa kendisi veya yasal temsilcisi, kararın sonucu, itiraz usulleri ve süreleri hakkında bilgilendirilmesi gerektiği belirtilmiştir.
Sınır Dışı Etme (Deport) Kararına Karşı Ne Yapılabilir?
Aynı maddenin devamında “Yabancı veya yasal temsilcisi ya da avukatı, sınır dışı etme kararına karşı, kararın tebliğinden itibaren yedi gün içinde idare mahkemesine başvurabilir. Mahkemeye başvuran kişi, sınır dışı etme kararını veren makama da başvurusunu bildirir. Mahkemeye yapılan başvurular on beş gün içinde sonuçlandırılır. Mahkemenin bu konuda vermiş olduğu karar kesindir. Yabancının rızası saklı kalmak kaydıyla, dava açma süresi içinde veya yargı yoluna başvurulması hâlinde yargılama sonuçlanıncaya kadar yabancı sınır dışı edilmez.” diye belirtilmiştir.
Kimler Sınır Dışı (Deport) Edilir?
6458 Sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nun 54. maddesinde sınır dışı etme kararı alınacaklar sıralanmıştır. Buna göre:
1)Aşağıda sayılan yabancılar hakkında sınır dışı etme kararı alınır:
a)5237 sayılı Kanunun 59 uncu maddesi kapsamında sınır dışı edilmesi gerektiği değerlendirilenler
b) Terör örgütü yöneticisi, üyesi, destekleyicisi veya çıkar amaçlı suç örgütü yöneticisi, üyesi veya destekleyicisi olanlar
c) Türkiye’ye giriş, vize ve ikamet izinleri için yapılan işlemlerde gerçek dışı bilgi ve sahte belge kullananlar
ç) Türkiye’de bulunduğu süre zarfında geçimini meşru olmayan yollardan sağlayanlar
d) Kamu düzeni veya kamu güvenliği ya da kamu sağlığı açısından tehdit oluşturanlar
e) Vize veya vize muafiyeti süresini on günden fazla aşanlar veya vizesi iptal edilenler
f) İkamet izinleri iptal edilenler
g) İkamet izni bulunup da süresinin sona ermesinden itibaren kabul edilebilir gerekçesi olmadan ikamet izni süresini on günden fazla ihlal edenler
ğ) Çalışma izni olmadan çalıştığı tespit edilenler
h) Türkiye’ye yasal giriş veya Türkiye’den yasal çıkış hükümlerini ihlal edenler ya da bu hükümleri ihlale teşebbüs edenler[22]
ı) Hakkında Türkiye’ye giriş yasağı bulunmasına rağmen Türkiye’ye geldiği tespit edilenler
i) Uluslararası koruma başvurusu reddedilen, uluslararası korumadan hariçte tutulan, başvurusu kabul edilemez olarak değerlendirilen, başvurusunu geri çeken, başvurusu geri çekilmiş sayılan, uluslararası koruma statüleri sona eren veya iptal edilenlerden haklarında verilen son karardan sonra bu Kanunun diğer hükümlerine göre Türkiye’de kalma hakkı bulunmayanlar
j) İkamet izni uzatma başvuruları reddedilenlerden, on gün içinde Türkiye’den çıkış yapmayanlar
k) Uluslararası kurum ve kuruluşlar tarafından tanımlanan terör örgütleriyle ilişkili olduğu değerlendirilenler.
(2) Bu maddenin birinci fıkrasının (b), (d) ve (k) bentleri kapsamında oldukları değerlendirilen uluslararası koruma başvuru sahibi veya uluslararası koruma statüsü sahibi kişiler hakkında uluslararası koruma işlemlerinin her aşamasında sınır dışı etme kararı alınabilir.
Kimler Sınır Dışı (Deport) Edilemez ?
6458 Sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nun 55. maddesinde sınır dışı etme kararı alınamayacaklar sıralanmıştır. Buna göre:
(1) 54 üncü madde kapsamında olsalar dahi, aşağıdaki yabancılar hakkında sınır dışı etme kararı alınmaz:
a) Sınır dışı edileceği ülkede ölüm cezasına, işkenceye, insanlık dışı ya da onur kırıcı ceza veya muameleye maruz kalacağı konusunda ciddi emare bulunanlar
b) Ciddi sağlık sorunları, yaş ve hamilelik durumu nedeniyle seyahat etmesi riskli görülenler
c) Hayati tehlike arz eden hastalıkları için tedavisi devam etmekte iken sınır dışı edileceği ülkede tedavi imkânı bulunmayanlar
ç) Mağdur destek sürecinden yararlanmakta olan insan ticareti mağdurları
d) Tedavileri tamamlanıncaya kadar, psikolojik, fiziksel veya cinsel şiddet mağdurları
(2) Birinci fıkra kapsamındaki değerlendirmeler, herkes için ayrı yapılır. Bu kişilerden, belli bir adreste ikamet etmeleri, istenilen şekil ve sürelerde bildirimde bulunmaları istenebilir.
Sınır Dışı (Deport) Etmek Üzere İdari Gözetim ve Süresi
6458 Sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nun 57. maddesinde bu durum açık bir şekilde düzenlenmiştir. Buna göre:
(1) 54 üncü madde kapsamındaki yabancılar, kolluk tarafından yakalanmaları hâlinde, haklarında karar verilmek üzere derhâl valiliğe bildirilir. Bu kişilerden, sınır dışı etme kararı alınması gerektiği değerlendirilenler hakkında, sınır dışı etme kararı valilik tarafından alınır. Değerlendirme ve karar süresi kırk sekiz saati geçemez.
(2) Hakkında sınır dışı etme kararı alınanlardan; kaçma ve kaybolma riski bulunan, Türkiye’ye giriş veya çıkış kurallarını ihlal eden, sahte ya da asılsız belge kullanan, kabul edilebilir bir mazereti olmaksızın Türkiye’den çıkmaları için tanınan sürede çıkmayan, kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığı açısından tehdit oluşturanlar hakkında valilik tarafından idari gözetim kararı alınır ya da 57/A maddesi uyarınca idari gözetime alternatif yükümlülükler getirilir. Hakkında idari gözetim kararı alınan yabancılar, yakalamayı yapan kolluk birimince geri gönderme merkezlerine kırk sekiz saat içinde götürülür.
(3) Geri gönderme merkezlerindeki idari gözetim süresi altı ayı geçemez. Ancak bu süre, sınır dışı etme işlemlerinin yabancının iş birliği yapmaması veya ülkesiyle ilgili doğru bilgi ya da belgeleri vermemesi nedeniyle tamamlanamaması hâlinde, en fazla altı ay daha uzatılabilir.
(4) İdari gözetimin devamında zaruret olup olmadığı, valilik tarafından her ay düzenli olarak değerlendirilir. Gerek görüldüğünde, otuz günlük süre beklenmez. İdari gözetimin devamında zaruret görülmeyen yabancılar için idari gözetim derhâl sonlandırılır. Bu yabancılara, 57/A maddesi uyarınca idari gözetime alternatif yükümlülükler getirilir.
(5) İdari gözetim kararı, idari gözetim süresinin uzatılması ve her ay düzenli olarak yapılan değerlendirmelerin sonuçları, gerekçesiyle birlikte yabancıya veya yasal temsilcisine ya da avukatına tebliğ edilir. Aynı zamanda, idari gözetim altına alınan kişi bir avukat tarafından temsil edilmiyorsa, kendisi veya yasal temsilcisi kararın sonucu, itiraz usulleri ve süreleri hakkında bilgilendirilir.
(6) İdari gözetim altına alınan kişi veya yasal temsilcisi ya da avukatı, idari gözetim kararına karşı sulh ceza hâkimine başvurabilir. Başvuru idari gözetimi durdurmaz. Dilekçenin idareye verilmesi hâlinde, dilekçe yetkili sulh ceza hâkimine derhâl ulaştırılır. Sulh ceza hâkimi incelemeyi beş gün içinde sonuçlandırır. Sulh ceza hâkiminin kararı kesindir. İdari gözetim altına alınan kişi veya yasal temsilcisi ya da avukatı, idari gözetim şartlarının ortadan kalktığı veya değiştiği iddiasıyla yeniden sulh ceza hâkimine başvurabilir.
(7) İdari gözetim işlemine karşı yargı yoluna başvuranlardan, avukatlık ücretlerini karşılama imkânı bulunmayanlara, talepleri hâlinde 19/3/1969 tarihli ve 1136 sayılı Avukatlık Kanunu hükümlerine göre avukatlık hizmeti sağlanır.
(8) İdari gözetim altına alınan yabancıların uyruklarının tespit edilmesi amacıyla elektronik ve iletişim cihazları incelenebilir. İnceleme sonucunda elde edilen veriler bu amaç dışında kullanılmaz.
Bu maddede atıf yapılan 57/ A maddesinde belirtilen alternatif yükümlükler ise şu şekildedir:
(1) 57 nci maddenin ikinci fıkrasında sayılan yabancılara ya da idari gözetimi sonlandırılan yabancılara aşağıdaki idari gözetime alternatif yükümlülükler getirilebilir:
a) Belirli adreste ikamet etme
b) Bildirimde bulunma
c) Aile temelli geri dönüş
ç) Geri dönüş danışmanlığı
d) Kamu yararına hizmetlerde gönüllülük esasıyla görev alma
e) Teminat
f) Elektronik izleme
(2) Yabancıya birinci fıkradaki yükümlülüklerden bir ya da birkaçının getirilmesi durumunda, bu süre yirmi dört ayı geçemez.
(3) 57 nci maddenin ikinci fıkrası kapsamında olup da idari gözetim altına alınmayan yabancılara bu maddenin birinci fıkrasında sayılan yükümlülüklerden birinin ya da birkaçının getirilmesi zorunludur.
(4) İdari gözetime alternatif yükümlülüklere tabi tutulduğu, yabancıya veya yasal temsilcisine ya da avukatına gerekçeleri ile birlikte tebliğ edilir. Hakkında idari gözetime alternatif yükümlülükler getirilen yabancı, bir avukat tarafından temsil edilmiyorsa kendisi veya yasal temsilcisi, kararın sonucu, itiraz usulleri ve süreleri hakkında bilgilendirilir.
(5) Elektronik izleme yükümlülüğüne tabi tutulan yabancı veya yasal temsilcisi ya da avukatı bu karara karşı sulh ceza hâkimine başvurabilir. Başvuru yabancının tabi tutulduğu idari yükümlülüğü durdurmaz. Sulh ceza hâkimi incelemeyi beş gün içinde sonuçlandırır. Sulh ceza hâkiminin kararı kesindir.
(6) İdari gözetime alternatif yükümlülüklere uymayan yabancılar idari gözetim altına alınabilir.
(7) Yabancıya teminat yükümlülüğü getirilmesi ve yabancının teminat süresi içerisinde mücbir sebepler ve mahkeme sürecinin sona ermemesi halleri saklı kalmak kaydıyla Türkiye’den çıkmaması durumunda teminat Hazineye irat kaydedilir.
(8) Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça düzenlenir.
Geri Gönderme Merkezleri
İdari gözetime alınan yabancılar, 6458 Sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nun 58. maddesinde belirtildiği üzere geri gönderme merkezlerinde tutulurlar.
-Geri gönderme merkezleri Bakanlık tarafından işletilir. Bakanlık, kamu kurum ve kuruluşları, Türkiye Kızılay Derneği veya kamu yararına çalışan derneklerden göç alanında uzmanlığı bulunanlarla protokol yaparak bu merkezleri işlettirebilir.
-Geri gönderme merkezlerinin kurulması, yönetimi, işletilmesi, devri, denetimi ve sınır dışı edilmek amacıyla idari gözetimde bulunan yabancıların geri gönderme merkezlerine nakil işlemleriyle ilgili usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir.
Sınır Dışı Etme (Deport) Konusunda Avukatın Rolü
“Sınır Dışı Etme (Deport) Kararına İtiraz” konusunda bir avukat olmak, müvekkilin haklarını en iyi şekilde korumak ve adaletin sağlanmasına yardımcı olmak için karmaşık hukuki süreçleri anlamak, etkili savunma stratejileri geliştirmek ve doğru hukuki belgelerin hazırlanması ve sunulması gibi faktörlerden kaynaklanır. Avukatın uzmanlığı (Bkz. İzmir Avukat Numaraları) ve deneyimi, müvekkilin hukuki süreçte makul bir sonuç elde etmesini sağlar.
Sınır dışı etme kararına karşı mücadele etmek, zorlu bir hukuki süreçtir ve bu süreçte uzman bir avukatın yardımı çok önemlidir. İzmir Avukat Kadir KARAKUŞ, vize başvurularına yardımcı olmak için donanımlı bir uzmandır. KARAKUŞ’un uzun vadeli deneyimi, müvekkillerinin haklarını etkin bir şekilde savunmasına ve adaletin sağlanmasına yardımcı olur.
Sonuç
Bu içerikten çıkarılacak bazı sonuçlar şunlardır:
- Yabancıların Türkiye’ye giriş ve çıkışları ile ilgili düzenlemeler: 6458 Sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu, Türkiye’ye giriş ve çıkışları düzenlemektedir. Bu düzenlemeler, Türkiye’ye gelen yabancıların haklarını ve yükümlülüklerini belirler.
- Sınır Dışı Etme (Deport) Kararının Alınması ve İtiraz Süreci: Valilik tarafından alınan bir idari işlemdir ve sınır dışı etme kararı alınır. Bununla birlikte, bu karara karşı yabancılar veya yasal temsilcileri, tebliğ tarihinden itibaren yedi gün içinde İdare Mahkemelerine başvurabilirler. Mahkemenin kararının kesin olmadığı görülür.
- Sınır Dışı Edilme Kriterleri ve Kimlerin Edilebileceği: 54. Madde, sınır dışı edilecek kişileri tanımlar. Terör örgütü üyeleri, sahte belge kullananlar ve kamu düzenini tehdit edenler bu kategoriye girer.
- Sınır Dışı Edilemeyecek Kişiler: Ölüm cezası veya işkenceye maruz kalma riski olanlar, ciddi sağlık sorunları olanlar veya mağdurlar sınır dışı edilemezler.
- İdari Gözetim ve Alternatif Yükümlülükler: Sınır dışı edilme kararı alınan kişilere idari gözetim veya alternatif yükümlülükler uygulanabilir. Belirli bir adreste ikamet etme, bildirimde bulunma ve elektronik izleme bu sorumluluklardan bazılarıdır.
- Geri Gönderme Merkezleri: İdari gözetime alınan yabancılar bu merkezlerde tutulurlar. Bu merkezlerin işletilmesi ve yönetimi belirli kurumlara aittir ve kurallar yönetmelikle belirlenir.
Bu bilgiler, Türkiye’de yabancıların statülerine ve haklarına ilişkin düzenlemeler hakkında kapsamlı bir bilgi sağlar ve bu alandaki yasal süreçleri kavramak için temel bir yol gösterir.
